Um Norræna leiðarvísinn og breytingaraflinn á bak við hann
Börn á Norðurlöndum eiga óumdeilanlegan rétt á að vera vernduð gegn ofbeldi. Ekki síður mikilvægt er rétt þeirra til að vera vernduð gegn því að verða sjálf gerendur ofbeldis. Norræni leiðarvísirinn um öryggi og vellíðan í tölvuleikjum og stafrænu rými er hannaður til að þjóna báðum þessum markmiðum. Hann byggir á þeirri framtíðarsýn að hægt sé að stemma stigu við stórum hluta skaðlegrar hegðunar ungmenna á netinu með efni sem hefur þegar sýnt fram á árangur í að styrkja tilfinningalegt þol, vellíðan og félags- og samskiptahæfni.
Þegar kemur að netofbeldi fullorðinna gagnvart börnum er einnig hægt að greina og fyrirbyggja það með því að auka vitund kennara, ungmennastarfsfólks og annarra fagmanna um stafrænan skaða og hvernig hægt sé að gera netumhverfi öruggara fyrir ungt fólk.
Norræni leiðarvísirinn veitir yfirlit yfir framúrskarandi úrræði frá Danmörku, Svíþjóð, Finnlandi og Íslandi sem vinna gegn margs konar netvá, allt frá neteinelti til kynferðislegra áreitna, eitraðrar hegðunar og áhættuhegðunar. Hann byggir á þverfaglegum grunni og gerir notendum kleift að finna úrræði alls staðar að af Norðurlöndum til að takast á við sértækar netógnir, til dæmis rótgrónar í rasisma, kvenfyrirlitningu, hómófóbíu, transfóbíu, stéttafordómum og fötlunarfordómum, í fjölbreyttum útfærslum á borð við fræðsluefni, leiki, kvikmyndir, átaksverkefni, handbækur, hjálparlínur, leiðbeiningar um efnisfjarlægingu, vefsíður, af-radíkalíseringaraðgerðir, hlaðvörp, net-samfélög og fleira. Hvort sem um er að ræða ungmenni sem verða fyrir skaða, beita aðra skaða eða bæði, þá býður Norræni leiðarvísirinn upp á úrræði til forvarna, íhlutunar og stuðnings.
Game Changer verkefnið
Norræni leiðarvísirinn er afurð Game Changer verkefnisins, sem er alþjóðlegt samstarf á milli samstarfsaðila í Svíþjóð, Danmörku, Finnlandi og Íslandi, þar á meðal RÍSÍ – Rafíþróttasamtök Íslands, sænska leikjasamtökin SVEROK, verðlaunaða finnsku ungmennaverkefnið Sua Varten Somessa, Ofsi – Ofbeldisvarnaskólinn á Íslandi, Digitalt Ansvar og Center for Digital Pædagogik í Danmörku, SEUL í Finnlandi og Nordic Digital Rights and Equality Foundation (NORDREF).
Verkefnið byggir á rannsóknum á gerendum netofbeldis gegn konum og stúlkum á Norðurlöndum, sem sýndu að karlmenn undir þrítugu væru yfirfulltrúaðir meðal gerenda. Því er Game Changer að þróa gagnreynd verkfæri, átök og verkefni til að berjast gegn ofbeldi í stafrænu rými, með sérstaka áherslu á að ná til ungra karla með leikjum og stafrænu ungmennastarfi sem miðli ánægju og skemmtun. Heildarmarkmið verkefnisins er að efla stafrænan rétt ungs fólks og netborgaravitund með leikjum, samfélagsuppbyggingu og félagslegri nýsköpun.
Game Changer verkefnið skiptist í tvo áfanga, sá fyrri stóð frá september 2023 til október 2024. Hann skilaði meðal annars spjallróbóta sem hjálpar notendum að bæta sexting-hæfni sína, spjallfrásögnum um nektarmyndir og neteinelti, rannsókn um hvað norrænt ungt fólk myndi gera ef það réði internetinu, handbók fyrir skipuleggjendur öruggra og aðgengilegra leikjamóta, ungmennaráðstefnum í þremur löndum, ráðstefnu þar sem Meta og TikTok tóku þátt í lausnamiðaðri umræðu – og fleira.
Norræni leiðarvísirinn um öryggi og vellíðan í tölvuleikjum og stafrænu rými er afurð Game Changer 2.0, sem stendur frá 2024 til 2026. Hann felur meðal annars í sér ráðningu stafræna ungmennasendiherranna í Danmörku, Finnlandi, Svíþjóð og á Íslandi, þar sem ungmenni tryggja hugmyndaskipti um bestu starfshætti og lausnir á sameiginlegum áskorunum sem löndin standa frammi fyrir á netinu – meðal annars. Vertu með á ferðinni!
Game Changer er styrkt af Erasmus+ áætluninni.